ترازیابی
ترازیابی دقیق با استفاده از دوربین ترازیاب ویژه از جمله متداول‌ترین روشها در اجرای طرح‌های عمرانی و توسعه کشور می‌باشد، اجرای پروژه‌هایی نظیر تهیه پروفیل‌های طولی مسیر رودخانه‌ها راه‌ها خطوط انتقال نیرو و… نیازمند کار ترازیابی هستند، علاوه براین ازاین روش در اجرای شبکه‌های ترازیابی سراسری کشوری و ایجاد نقاط پایه (کنترلزمینی) برای تبدیل عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای به نقشه استفاده می‌گردد.
با وجود دقت بسیار بالای روش ترازیابی سنتی اجرای این روش بسیار زمانبر و پرهزینه بوده و تاکنون روش جایگزینی نیز برای نقشه‌برداران متصور نبوده است و هنوز هم بعد از گذشت سالیان این عملیات در کشور ما و تنها توسط سازمان نقشه‌برداری کشور صورت می‌پذیرد.مقصود از ترازیابی یا نیولمان Leveling تعیین اختلاف ارتفاع بین دو یا چندین نقطه (نسبت به هم یا نسبت به یک سطح‌مبنای معین)است که با استفاده از دستگاه‌های مختلف و با روش‌های گوناگون صورت می‌گیرد.
منظور از ارتفاع نقطه‌ای مثلAفاصله قائم این نقطه از سطح ارتفاعی مبدأ (ژئوئید) است.
به مجموعه نقاطی که ارتفاع آنها یکسان باشد سطح تراز می‌گویند.
فاصله بین دو سطح تراز یا هم پتانسیل تعیین‌کننده اختلاف ارتفاع بین نقاط واقع بر روی آن دو سطح است.
چون اندازه‌گیری ارتفاع هر نقطه از سطح‌مبنا میسر نیست لذا در نقشه‌برداری موقعیت هر نقطه را از نظر ارتفاعی نسبت به نقطه مشخص دیگری که ارتفاع آن نسبت به مبدأ ء معلوم است تعیین می‌کنند و یا آنکه ارتفاع را به طور نسبی (با مبدأ فرضی) معین می‌کنند.
عملیات ارتفاعی از نظر دقت به صورت زیر طبقه بندی می گردد:
- ترازیابی بسیار دقیق
- ترازیابی دقیق درجه یک
- ترازیابی درجه دو
- ترازیابی درجه سه(معمولی)
- ترازیابی درجه چهار
ترازیابی دقیق که دارای دقت بسیار زیادی است برای کار های اجرایی دقیق انجام می شود بطور مثال کاربرد ترازیابی دقیق را می توان در صنعت و مکانیک (جاگذاری و نصب دستگاه هایی مانند توربین، ژنراتور و …) همچنین در صنعت و سایر مواردی که نیاز به ترازیابی دقیق تعیین ارتفاع دقیق دارد استفاده می شود.
به سبب دقت زیادی که در ترازیابی مورد نظر است، دقت ابزار و وسایلی که در این کار استفاده میشود نیز باید از نظر مشاهده و برداشت بالا باشد.
بنابراین با توجه به دقتی که احتیاج داریم روش های مشاهده باید به نحوی باشد که خطاها و عوامل موثر در بوجود آمدن آنها را در مشاهدات حذف و یا به حداقل برسانیم که این روشها می تواند به نحوی محاسباتی و یا عملیاتی باشد.
مثلا خطای کلیماسیون دستگاه را می توان با مساوی گرفتن فاصله شاخص های عقب و جلو تا دوربین حذف کرد. در ترازیابی دقیق قرائت مستقیم ۰.۱ میلی متر و دقتی که ما حدث می زنیم ۰.۰۱ میلی متر می باشد.